حکم روزه روز عاشورا

سوال: روزه روز دهم محرم که معروف به روز «عاشورا» است، چه حکمی دارد؟ جواب: آنحضرت صلی الله علیه وسلم روز دهم محرم - عاشورا- را روزه می گرفتند و صحابه را نیز به آن تشویق می نمودند، که در کتب حدیث روایات متعددی در این مورد وجود دارد؛ عن أبي قتادة: أن النبي صلى الله عليه و سلم قال: «صيام يوم عاشوراء إني أحتسب على الله أن يكفر السنة التي قبله» «روزه دهم ماه محرم، من گمان می کنم که خداوند گناههای یک سال گذشته را معاف بفرماید.» (صحیح مسلم، کتاب الصوم) عَنْ بَعْضِ أَزْوَاجِ النَّبِىِّ- صلى الله عليه وسلم- قَالَتْ كَانَ رَسُولُ اللَّهِ- صلى الله عليه وسلم- يَصُومُ تِسْعَ ذِى الْحِجَّةِ وَيَوْمَ عَاشُورَاءَ وَثَلاَثَةَ أَيَّامٍ مِنْ كُلِّ شَهْرٍ. از بعضی از همسران آنحضرت صلی الله علیه وسلم روایت شده است که آنحضرت صلی الله علیه وسلم روز نهم ذی الحجة (روز عرفه)، روز عاشورا و 3 روز در هر ماه را روزه می گرفتند. البته با توجه به اینکه یهود فقط روز عاشورا را روزه می گیرند، مسلمانان باید به خاطر تمایز از آنها روز نهم و دهم یا دهم و یازدهم را روزه بگیرند. از روایات حدیث و اقوال شارحین و فقهاء همین فهمیده می شود. حدیثی در سنن ترمذی با این مضمون آمده است: عن ابن عباس: قال أمر رسول الله صلى الله عليه و سلم بصوم يوم عاشوراء، يوم العاشر. رسول خدا صلی الله علیه وسلم ما را به روزه روز عاشورا امر می فرمود. امام ترمذی در توضیح این روایت می فرماید: «روي عن ابن عباس أنه قال صوموا التاسع والعاشر وخالفوا اليهود.»؛ از ابن عباس روایت شده است که فرمود: روز نهم و دهم را روزه بگیرید، (و به این ترتیب) با یهود مخالفت کنید.) همچنین در روایتی دیگر در سنن ابوداود آمده است: عن عبدالله بن عباس قال: حین صام النبی صلی الله علیه وسلم یوم عاشوراء و أمرنا بصیامه قالوا: یا رسول الله إنه یوم تعظمه الیهود والنصاری. فقال رسول الله صلی الله علیه وسلم: «فإذا کان العام المقبل صمنا یوم التاسع.» فلم یأت العام المقبل حتی توفی رسو الله صلی الله علیه وسلم. حضرت عبدالله بن عباس رضی الله عنهما می فرماید: زمانی که آنحضرت صلی الله علیه وسلم روز عاشورا را روزه می گرفت و ما را نیز به روزه این روز دستور می داد، (صحابه) عرض کردند: ای رسول خدا! این روز (عاشورا)، روزی است که یهود و نصارا نیز آن را گرامی می دارند. رسول خدا صلی الله علیه وسلم فرمود: «سال آینده روز نهم را هم روزه می گیریم» اما هنوز سال آینده نیامده بود که آنحضرت صلی الله علیه وسلم رحلت فرمودند. منبع: فصلنامه ندای اسلام، شماره:12-13، ص:91( با مقداری اضافات)