حکم انجام معاملات و عقد نکاح با اینترنت و وسایل نوین ارتباطی

سؤال: حکم انجام معاملات و اجرای عقد نکاح از طریق اینترنت و دیگر وسایل ارتباطی، از قبیل تلفن و... چیست؟ و مراد از «اتحاد مجلس» و «اختلاف مجلس» در معاملات چیست؟ جواب: 1) مراد از «مجلس» حالتی است که در آن دو طرف معامله با هم مشغول انعقاد معامله باشند و مراد از «اتحاد مجلس» این است که ایجاب و قبول همزمان انجام بگیرد و مراد از «اختلاف مجلس» آن است که ایجاب و قبول در یک زمان تحقق نیابد. 2) الف- ایجاب و قبول در بیع از طریق تلفن یا ارتباطات تصویری صحیح می‏باشد و در صورتی که فروشنده و خریدار همزمان روی خط اینترنت باشند و فورا بعد از اینکه از یک طرف ایجاب می‏شود از طرفی دیگر قبول اعلام شود، معامله منعقد می‏گردد و مجلس عقد در این صورت متّحد به شمار می‏آید. ب- اگر یکی از طرفین معامله، روی خط اینترنت باشد و ایجاب نماید و فرد مقابل در آن لحظه روی خط نباشد و بعد از آن پیام ایجاب طرف را دریافت نماید، این عمل یکی از صورت‏های معامله کتبی قرار می‏گیرد و هنگامی که او پیام ایجاب را بخواند لازم است در رابطه با قبول معامله اقدام نماید. 3) اگر فروشنده و خریدار برای پنهان داشتن معامله خود از کدهای رمزی استفاده کنند برای بقیه افراد جایز نیست در صدد کشف این معامله برآیند، مگر اینکه از حق شفعه یا حق دیگری که ربطی به این معامله دارد برخوردار باشند. 4) با توجه به اینکه عقد ازدواج به نسبت معامله از اهمیت بیشتری برخوردار بوده و جنبه تعبدی دارد و نیز گواه گرفتن در آن لازم است، لذا ایجاب و قبول عقد نکاح از طريق اینترت و کنفرانس تلفنی اعتباری ندارد. البته اگر از این وسایل برای توکیل در امر نکاح استفاده شود و وکیل در حضور گواهان از ناحیه موکل ایجاب و قبول نماید نکاح منعقد می‏ گردد و در این صورت لازم است گواهان، موکل را بشناسند، یا اینکه موقع ایجاب و قبول از وکالت دهنده با مشخصات کامل یاد شود. مصوبه‏ ها و توصیه‏ های سیزدهمین نشست مجمع فقه اسلامی هند مؤرخه 18 الی 21 محرم1422 هجری قمری، مصادف با 13 الی 16 آوریل2001میلادی