مراد از گذشتن یك سال بر مالی كه به حد نصاب زكات رسیده است

سؤال: من هر سال در اوّلین روز ماه رمضان سرمایه‌ام را محاسبه و زكات اموالم را مشخّص می‌كنم، سپس به ادای آن اقدام می‌كنم؛ سؤال من این است كه اگر یك یا چند روز قبل از این تاریخ مقداری به سرمایه‌ام افزوده شود آیا بر آن مقدار هم زكات لازم می‌شود؟ جواب: بله! در هر تاریخی از ماه‌های هجری قمری كه سرمایه شما به حدّ نصاب زكات رسیده است، همان تاریخ برای همیشه برای محاسبه زكات اموالتان متعین می‌شود و در آن تاریخ آنچه از اموال تجارت و طلا و نقره و پول نقد در اختیار شما هست، باید محاسبه و از مجموع آنها زكات ادا شود ولو این‌كه مقداری از آن سرمایه یك یا چند روز قبل از آن تاریخ به شما رسیده باشد. در این‌جا این مطلب نیز واضح می‌شود كه بر صاحب مال لازم است تاریخی را كه در آن صاحب نصاب زكات شده است، دقیقاً به یاد داشته باشد و در آن تاریخ سرمایه‌اش را محاسبه و زكات اموالش را مشخص كند؛ اگر بر اثر غفلت تاریخ دقیق را فراموش كرده بود، تاریخی را كه گمان غالبش بر آن است ملاك قرار دهد، و اگر به هیچ تاریخی گمان غالب ندارد، از طرف خودش یك روز از روزهای سال هجری قمری را برای محاسبه سرمایه‌اش تعیین كند؛ بهتر است كه روزی از روزهای ماه رمضان را تعیین كند (مثلاً دهم رمضان را). پس از این، این شخص باید در سال‌های بعد در همان روز (دهم رمضان) زكات اموالش را حساب كند. البته پس از مشخص شدن مقدار زكات، تقدیم و تأخیر در پرداخت آن اشكالی ندارد. در صورت فراموش كردن تاریخ دقیق صاحب نصاب زكات شدن، بهتر است جهت احتیاط مبلغی اضافه پرداخت كند تا اگر احیاناً كمبودی در مقدار زكات بر اثر فراموش كردن تاریخ پیش آمده است، جبران شود. نكته دیگر این‌كه، اگر كسی مثلاً در تاریخ یكم رمضان سال قبل صاحب نصاب زكات شده است و قبل از رسیدن یكم رمضان امسال سرمایه‌اش را از دست داده است، ادای زكات بر وی لازم نیست و هر گاه دوباره صاحب نصاب زكات شد همان تاریخ جدیدی كه در آن صاحب نصاب شده است برای محاسبه اموال و ادای زكات متعین می‌شود.[ فتاوای هندیه: 175/1] منبع: فصلنامه ندای اسلام، ش: 41، ص:74