سوالاتی در مورد تصادفات ماشین و حکم شرعی آنها

سوال: اگر راننده ماشین یا هر وسیله نقلیه دیگری با سرعت مطمئنه و رعایت مقررات راهنمایی و رانندگی در حال حرکت باشد، ناگهان شخصی یا فرد دیگری را جلوی ماشین پرت نماید و راننده فرصت متوقف کردن ماشین را نیابد و آن فرد در اثر برخورد با ماشین مجروح گردد یا کشته شود، چه کسی ضامن است؟ آیا راننده ضامن است و باید خسارت بدهد یا کسی که آن فرد را جلوی ماشین پرت کرده است؟ جواب: کسی که آن فرد را جلوی ماشین پرت کرده ضامن است؛ چرا که در این حادثه راننده هیچ گونه عمدی نداشته و در آن حالت قدرت کنترل وسیله نقلیه را نیز نداشته است. سوال: ماشین یا وسیله نقلیه ای پشت چراغ راهنما ایستاده و منتظر سبزشدن چراغ می باشد که ماشین یا وسیله نقلیه دیگری از پشت به او برخورد می کند و در اثر این برخورد این ماشین به ماشینی که جلوی او قرار داد یا عابر پیاده ای که از جلوی او در حال حرکت است برخورد می کند، در این صورت راننده کدام ماشین مقصر است؟ جواب: راننده ماشینی که از پشت زده مقصر است و باید خسارت ماشین جلویی و یا عابر پیاده را بدهد. (بحوث في قضایا فقهیة معاصرة، ص:313؛ مجمع الضمانات، ص:176؛ باب:12، فصل:2) سوال: اگر ماشینی با رعایت مقررات راهنمایی و رانندگی و با سرعت مطمئنه و مجاز در حال حرکت بود که ناگهان دچار نقص فنی شد و راننده قدرت و فرصت کافی برای کنترل ماشین نیافت و به شخصی برخورد کرد و این برخورد باعث مجروح شدن و کشته شدن آن شخص گردید، آیا راننده ماشین ضامن است یا خیر؟ جواب: در صورتی که ماشین قبل از حرکت، وسیله نقلیه سالم و بدون نقص فنی باشد و راننده با رعایت مقررات راهنمایی و رانندگی در حال حرکت باشد راننده ضامن نمی شود، ولی اگر ماشین از قبل نقص فنی داشته باشد و راننده از آن اطلاع داشته باشد ضمان بر راننده است. (بحوث فی قضایا فقهیة معاصرة، ص:131؛ مجلة البحوث الاسلامیة ،بدائع الصنائع: 7/ 271؛ مغنی المحتاج:4 /204-205) منبع: فصلنامه ندای اسلام، شماره:35-34، ص: 93