راهها و رازهای حفظ قرآن کریم

quraan05حافظ باید همواره یک قرآن در دست داشته باشد، قرآنی که هر صفحه با ابتداء آیه و آخر صفحه با انتهاء آیه تمام شود. توصیه می‌شود حفاظ عزیز از قرآن‌های عثمان طه استفاده کنند. ۱- تصمیم جدی و اراده قوی: اراده نیرویی است که انسان‌های نابغه را از افراد دیگر جدا می‌سازد، هرچه انگیزه قوی باشد توان هم بالا خواهد رفت. باید اذعان نمود و به خود تلقین داد که حتماً حافظ کل قرآن خواهید شد آن هم در اسرع وقت. با بیکاری و تنبلی و ارادۀ سست و عزم ضعیف نمی‌توان بزودی بر حفظ قرآن غلبه پیدا کرد، زیرا مردان روزگار با اراده و پشتکار به جایی رسیده‌اند. هرگز کلمات و جملاتی همچون: نمی‌توانم، مشکل است و امثال آنها را به زبان نیاورید که انسان را از پای درمی‌آورد. ۲- استمداد از خداوند و اخلاص نیت: انسان برای هرکاری نیازمند کمک و مدد پروردگار می‌باشد، پس همیشه باید برخدای متعال توکل کند و هرچه دارد از الطاف خداوند بداند و نیت خویش را خالص برای رضای خدا و درجهت نشر معارف اسلامی و قرآنی بگرداند و هیچ‌گاه بوسیلۀ قرآن، طمع ارتزاق و کسب متاع و دنیا را مدنظر نداشته باشد. ۳- برنامه‌ریزی دقیق برای حفظ: بی‌نظمی در کار باعث از هم گسستن اساس کار است. شخص حافظ باید منظم طبق برنامه عمل و هیچ وقت از برنامه‌اش تخلف نورزد. برنامۀ حفظ طوری باشد که حداقلِ آن معیّن امّا حداکثرش مشخص نباشد، چون بعضی ایام فرصت بیشتری برای حفظ پیدا می‌کند. ۴- زمان و مکان مناسب: بهترین زمان هنگامی است که انسان آرامش فکری و روحی داشته باشد؛ عموماً بهترین زمان برای حفظ وقت سحر است. بهترین مکان فضایی است که آرام و ساده باشد. حفاظی که در کلاس‌های حفظ مشغولند سعی کنند روزانه یک‌ساعت درفضای باز و خلوت حفظ کنند و هیچ‌گاه هنگام حفظ خود را در معرض صداها و امواج صوتی قرار ندهند. ۵- دعا و نماز: انسان هرگاه احساس مشکل و مصیبتی نمود بهترین راه برای رفع آن ارتباط با خدای متعال است. بسیاری از موانع و بن‌بستها بوسیلۀ دعا و بالاخص نماز و راز و نیاز با خالق حل شدنی است‌. یکی از راههای تداوم حفظ و استقرار آن در ذهن خواندن محفوظات در نمازهای سنت و نافله است که کمک شایانی در تسریع و تسهیل حفظ می‌کند. حافظ قرآن هرگاه فرصت مناسبی دید (مثل اوقات انتظار برای نمازهای فرضی) بهتر است به نماز مشغول شود. ۶- قرآن مناسب: حافظ باید همواره یک قرآن در دست داشته باشد، قرآنی که هر صفحه با ابتداء آیه و آخر صفحه با انتهاء آیه تمام شود. توصیه می‌شود حفاظ عزیز از قرآن‌های عثمان طه استفاده کنند. ۷- به همراه داشتن قرآن: سعی کنید یک نسخه کوچک (جیبی) از همان قرآنی که حفظ می‌کنید با خود به همراه داشته باشید تا در بیرون کلاس و سفر و... بتوانید از آن استفاده کنید. ۸- استفاده از نوار ترتیل: این شیوه نیز جهت یادگیری و تقویت تجوید، صوت و لحن، وقف و ابتداء و تسهیل حفظ بسیار کمک می‌کند. گوش دادن به نوارهای ترتیل کامل قرآن مجید با صدای قاریان مشهور جهان همچون: استاد حصری، منشاوی و عبدالباسط بسیار مناسب است. حفاظ می‌توانند برای اتقان در تجوید از اساتید فوق و در زمینه صوت و لحن از قاریانی چون دکتر ایوب، شاطری، مشاری بن‌راشد و ... استفاده کنند تا جمع بین همه باشد. ۹- انتخاب یک دوست برای تحویل محفوظات: مناسب است دوستی برای خود بگیرید که در ایاب و ذهاب، و در هم‌اتاق شدن با شما، از نظر اخلاق و سن مناسب و در شأن‌تان باشد تا با او حفظ را تکرار و مرور کنید. از دوستان ناباب جداً خودداری کنید که اثرات بدی دربر خواهد داشت. ۱۰- پرهیز ازمطالعه مجلات، روزنامه و تماشای تصاویر و فیلم‌ها: شخص حافظ برای اینکه بخواهد در ایام و دوران حفظ، فقط قرآن در سینه و قلب او جای داشته باشد، باید از تماشای تصاویر و فیلم‌ها و آلاتی که ذهن انسان را مشغول و مصروف می‌دارند به شدت اجتناب کند. ۱۱– در نظر گرفتن ابتداء و انتهاء و ربط آیات: مثلاً آخرین حرف و کلمه آیه را با اولین حرف و کلمه آیۀ بعدی تطبیق و ربط دهد. همچنین درنظر گرفتن موارد اخفاء، اظهار، ادغام و اقلاب نیز بسیار کمک می‌کند. تقسیم‌بندی آیات، مثلاً آیاتی که با «یا أیها الذین آمنوا» یا « یا أیها الناس» شروع می‌شوند در تسریع حفظ امری مطلوب است. ۱۲- نوشتن آیات متشابه: اگر حفظ آیاتی برایتان خیلی مشکل بود و سریع حفظ نمی‌شد، آیات را در دفتری با همان مشخصات (آیه از کدام قسمت شروع و کجا پایان می‌پذیرد) بنویسید و از خط خویش حفظ کنید. ۱۳- تکرار دائم و پیوسته: کسانی که بیش از ده جزء حفظ کرده‌اند و یا حافظ کل قرآن هستند، هیچ‌گاه از تکرار و مرور محفوظات غافل نباشند، زیرا غفلت و فراموش کردن آیات و سوره‌های قرآن عاقبت سوءی دارد؛ اگر قرآن را ترک کند قرآن نیز او را رها خواهد کرد چنانکه آن‌حضرت صلی‌الله‌علیه‌وسلم می‌فرمایند: «قرآن از شتری که مهارش را بستید زودتر از دست می‌رود». پس اگر در طول سال برنامه‌ریزی منظم داشته باشید و روزی نصف جزء ( یا کمتر و بیشتر) بخوانید علاوه بر اینکه در حفظ قرآن کاملا مسلط می‌شوید، در ماه مبارک رمضان سراسیمه و پریشان نخواهید شد. نگارنده: قاری ضیاء الرحمن صحت ارسال نظر سریع